Podział Majątku / Czy spadkobiercy małżonka mogą domagać się ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym?
Jak już wskazywałem w jednym z poprzednich artykułów zgodnie z paragrafem drugim art. 43 k.r.o. z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. Warto jednak pamiętać, że roszczenie takie przysługuje nie tylko małżonkowi, ale po jego śmierci również jego spadkobiercom. Ma to istotne znaczenie w przypadku jeżeli oprócz działu spadku przeprowadzamy również podział majątku dorobkowego spadkodawcy.
Kiedy spadkobiercy małżonka mogą domagać się ustalenia nierównych udziałów w majątku?
Spadkobiercy małżonka mogą wystąpić z takim żądaniem tylko w wypadku, gdy spadkodawca wytoczył powództwo o unieważnienie małżeństwa albo o rozwód lub wystąpił o orzeczenie separacji. Nie ma przy tym znaczenia, czy spadkodawca zmarł po wydaniu wyroku rozwiązującego/unieważniającego małżeństwo, czy też nie dożył zakończenia procesu.
Uwaga! Prawo wystąpienia o ustalenie nierównych udziałów przysługuje jedynie wszystkim spadkobiercom łącznie (nie dotyczy to oczywiście sytuacji gdy jednym ze spadkobierców jest pozostały przy życiu małżonek spadkodawcy).
Jakie są przesłanki ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym?
Sąd orzeknie o nierównych udziałach w majątku wspólnym tylko wóczas jeżeli stwierdzi, że w sprawie spełnione są łącznie (!) dwie przesłanki, tj.:
-
małżonkowie przyczynili się do powstania wspólnego majątku w różnym stopniu;
-
istnieją ważne powody dla ustalenia nierównych udziałów.
Mówiąc o ważnych powodach wskazanych w treści art. 43 k.r.o. wskazuje się przede wszystkim na nieprawidłowe, rażące lub uporczywe nieprzyczynianie się do zwiększania majątku wspólnego, pomimo posiadanych możliwości zdrowotnych. Sąd Najwyższy wskazał, iż przy ocenie istnienia ważnych powodów należy mieć na względzie całokształt postępowania małżonków w czasie trwania wspólności majątkowej w zakresie wykonywania ciążących na nich obowiązków względem rodziny, którą przez swój związek założyli (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 października 1974 roku, III CRN 190/74).
Kiedy w żadnym wypadku nie można domagać się ustalenia nierównych udziałów?
Ustalenie nierównych udziałów w majątku jest niedopuszczalne po prawomocnym orzeczeniu o podziale majątku wspólnego, jak i po dziale spadku pozostałego po zmarłym małżonku.
Jaki sąd jest właściwy do wytoczenia powództwa?
Sądem właściwy jest sąd, w którego okręgu Pozwany małżonek ma miejsce zamieszkania. O tym czy sprawę będzie rozstrzygał Sąd Rejonowy, czy Sąd Okręgowy decyduje wartość przedmiotu sporu – sprawy, w których wartość przedmiotu sporu przekracza 75.000 rozstrzyga Sąd Okręgowy, pozostałe Sąd Rejonowy.
Uwaga! Wartość przedmiotu sporu to wartość majątku wspólnego małżonków.
Czy należy uiścić opłatę od pozwu?
Tak – opłata sądowa od pozwu stanowi równowartość 5% wartości przedmiotu sporu. Należy ją uiścić składając pozew do sądu.